AI च्या मदतीने शाश्वत विकासाला गती देण्याचे प्रयत्न!

विकासाचे लक्ष केंद्रित असणारी बाब

शाश्वत विकास उद्दिष्टे

AI ची भूमिका

डेटा विश्लेषण आणि निर्णयक्षमता

विविध शाश्वत विकास उद्दिष्टांबाबत परिणामकारक निर्णय घेणे हे अचूक आणि वेळेवर उपलब्ध होणाऱ्या डेटावर अवलंबून असते.

AI अल्गोरिदम नमुने, कल आणि अंतर्दृष्टी ओळखण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात डेटाचे विश्लेषण करतो, जे शाश्वत विकास उद्दिष्टांचे निरीक्षण आणि अंमलबजावणीकरता महत्त्वाचे आहे.

दारिद्र्य निर्मूलन

शाश्वत विकास उद्दिष्ट- १  चे उद्दिष्ट सर्व प्रकारच्या गरिबीचे निर्मूलन करणे हे आहे.

AI गरिबीत खितपत पडलेला भाग ओळखू शकतो, आर्थिक चढ-उतारांचा अंदाज लावू शकतो आणि असुरक्षित कुटुंबांसाठीचे सहाय्यकारी कार्यक्रम विकसित करू शकतो. AI-संचालित चॅटबॉट्स आर्थिक साक्षरता प्रशिक्षण देऊ शकतात आणि ज्यांना आर्थिक सेवांमध्ये प्रवेश नाही, त्यांना प्रवेश उपलब्ध करून देऊ शकतात.  काही अंदाजानुसार, २०३० सालापर्यंत AIचे जागतिक अर्थव्यवस्थेत १५ ट्रिलियन अमेरिकी डॉलर्सपेक्षा जास्त योगदान असेल.

आरोग्य सेवांचे वितरण

शाश्वत विकास उद्दिष्ट- ३ निरोगी जीवन सुनिश्चित करण्यावर आणि सर्वांचे कल्याण वृद्धिंगत करण्यावर लक्ष केंद्रित करते.

वैद्यकीय निदान आणि औषधांच्या शोध घेण्यात मदत करण्यापासून, उपचार योजना व्यक्तिनिहाय देणे व पुनरावृत्तीच्या कामांचे ऑटोमेटिंग करणे आणि आरोग्य सेवा वितरण सुधारणे यासाठी  AI एक महत्त्वाची संधी प्रदान करते.  AI च्या मदतीने चालणारी साधने रोगनिदान लवकर करण्यासाठी वैद्यकीय प्रतिमांचे विश्लेषण करू शकतात, दुर्गम भागात आभासी सल्ला देऊ शकतात आणि दीर्घकालीन आजारांचे दूरस्थपणे निरीक्षण करू शकतात. ‘कॉग्निटिव्ह रोबोटिक्स’द्वारे ‘प्रीऑपरेटिव्ह मेडिकल रेकॉर्ड’मधील डेटा थेट ऑपरेशनल डेटाशी विलीन करता येतो. प्रक्रियेदरम्यान डॉक्टरांना त्यांच्या उपकरणाच्या अचूकतेत सुधार करण्यास मदत होते. या प्रगतीमुळे केवळ शस्त्रक्रियेचे परिणाम सुधारतात, असे नाही तर विविध शल्यचिकित्सा वैशिष्ट्यांमध्ये AIच्या वापरावरचा विश्वास वाढतो. ‘अॅक्सेंचर’चा अभ्यास असे सुचवतो की, AI च्या वापरामुळे हेल्थकेअर उत्पादकता ४० टक्क्यांपर्यंत सुधारू शकते, ज्यामुळे सर्वांना दर्जेदार आरोग्यसेवा मिळू शकते.

शिक्षण

शाश्वत विकास उद्दिष्ट- ४ हे सर्वांसाठी सर्वसमावेशक आणि समान दर्जाचे शिक्षण सुनिश्चित करणे आहे.

AI-संचालित शिकवणी व्यवस्था अध्ययनाचे अनुभव व्यक्तिगत करू शकतात, वैयक्तिक विद्यार्थ्यांच्या गरजा आणि गती पूर्ण करू शकतात. शिक्षणातील तफावत ओळखण्यासाठी आणि लक्ष्यित हस्तक्षेप प्रदान करण्यासाठी AI विद्यार्थ्यांच्या कामगिरीच्या डेटाचे विश्लेषण करू शकते. याव्यतिरिक्त, AI च्या मदतीने भाषांतर साधनांद्वारे सर्वसमावेशक शिक्षण सर्वदूर नेण्यासाठी, भाषेतील अडथळे ओलांडून ज्ञानाची देवाणघेवाण सुलभपणे होऊ शकते.

पर्यावरणीय शाश्वतता

अनेक शाश्वत विकास उद्दिष्टे स्वच्छ पाणी, स्वच्छ ऊर्जा आणि हवामान कृती या संदर्भातील पर्यावरणविषयक समस्यांचे निराकरण करतात.

हवामानाच्या नमुन्यांचा अंदाज घेण्यासाठी, जंगलतोडीचा मागोवा घेण्यासाठी आणि संसाधन व्यवस्थापन पद्धती जुळवून घेण्यासाठी AI द्वारे पर्यावरणीय डेटाचे विश्लेषण करता येते. AI-च्या सहाय्याने काम करणाऱ्या प्रारूपांमुळे हवामान बदल कमी करता येऊ शकतो आणि हवामान बदल कमी करणारी प्रभावी धोरणे विकसित करण्यात मदत होऊ शकते.

शेतीत अचूकता

शाश्वत विकास उद्दिष्ट- २ अन्न सुरक्षा साध्य करण्यावर आणि शाश्वत शेतीला चालना देण्यावर लक्ष केंद्रित करते.

‘स्मार्ट फार्मिंग’सारख्या AI तंत्रज्ञानामुळे शेतकऱ्यांना कमाल उत्पादन घेणे आणि संसाधनांचा वापर कमी करणे, अन्न सुरक्षा वाढवणे शक्य होते.

नाविन्यपूर्णतेचे नेटवर्क

शाश्वत विकास उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी नाविन्यपूर्ण उपाय आणि जागतिक सहयोग आवश्यक आहे.

AI संशोधन व विकासाला समर्थन देतो आणि तज्ज्ञांना व समुदायांना जोडणाऱ्या व्यासपीठाद्वारे सहयोग सोपा करतो.

माहिती सर्वसमावेशकपणे उपलब्ध होणे

उद्योग, नावीन्य आणि पायाभूत सुविधांसारखी शाश्वत विकास उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी माहिती आणि संवाद तंत्रज्ञानाची उपलब्धता सुनिश्चित करणे महत्त्वाचे आहे.

डिजिटल अर्थव्यवस्थेत सहभाग वाढवून AI नैसर्गिक भाषा प्रक्रिया आणि उच्चार ओळख करून सर्वसमावेशक तंत्रज्ञान तयार करते.

शहरी नियोजन, आपत्ती प्रतिसाद आणि लवचिकता

शाश्वत विकास उद्दिष्ट- ११ शहरे आणि मानवी वसाहती सर्वसमावेशक, सुरक्षित, लवचिक आणि शाश्वत बनविण्यावर लक्ष केंद्रित करते.

AI च्या मदतीने रहदारी सुरळीत करता येते, इमारतींमध्ये ऊर्जा कार्यक्षमता सुधारता येते आणि कचऱ्याची विल्हेवाट अधिक प्रभावीपणे व्यवस्थापित करता येऊ शकते. AI-चालित सिम्युलेशन शहरी नियोजकांना शाश्वत शहरांची रचना करण्यात मदत करू शकते, जे हवामान बदल आणि नैसर्गिक आपत्तींकरता लवचिक आहेत. AI-चालित स्मार्ट ग्रिड इमारतींमधील ऊर्जेचा वापर कमी करू शकतात, शहरांसाठी अधिक शाश्वत भविष्याकरता योगदान देऊ शकतात.

आर्थिक विकासासाठी कमाल पुरवठा साखळी

शाश्वत विकास उद्दिष्ट- ८ शाश्वत, सर्वसमावेशक आणि शाश्वत आर्थिक विकास आणि सर्वांसाठी सभ्य कामाला प्रोत्साहन देणे हे आहे.

AI मुळे पुरवठा साखळी कमाल होते, अकार्यक्षमता कमी होते आणि मागणीतील चढ-उतारांचा अंदाज येतो, आर्थिक विकासाला आणि जबाबदार उत्पादनाला सहाय्य मिळते.